Co łączy słynnego malarza, zabawki dla dzieci i wyścig rowerowy? Być może Cię to zaskoczy, ale ich częścią wspólną jest łożysko toczne (kulkowe). Oto 4 ciekawostki na temat łożysk tocznych, o których być może przeczytasz po raz pierwszy.
Kiedy myślimy o łożysku tocznym (kulkowym), wielu z nas wie, że są one stosowane głównie w przemyśle, na przykład w fabrykach i pojazdach silnikowych. Oczywiście, łożyska toczne są niezbędnymi komponentami w wielu z tych zastosowań. Jednak możesz być zaskoczony, gdy dowiesz się czterech zaskakujących faktów na ich temat…
1. Kto wynalazł łożysko toczne?
Najwcześniejszy znany przykład urządzenia z łożyskami tocznymi został zamontowany na pokładzie rzymskiego statku odkrytego na włoskim jeziorze, który był datowany na około 40 r. n.e. Był to prosty stół obrotowy z kulkami pod spodem, prawdopodobnie po to, aby osoby spożywające posiłki mogły po prostu obrócić stół, aby uzyskać dostęp do innych potraw.
Kolejna znana udokumentowana wzmianka o typie łożyska kulkowego pojawiła się prawie 1500 lat później. Człowiek stojący za tym dokumentem może nie być tym, kim myślałeś! Był nie tylko znanym artystą, filozofem i matematykiem, ale także wynalazcą. Zasłynął z obrazu „Mona Lisa”. Być może już się domyśliłeś! Wynalazcą w tym przypadku był nie kto inny jak Leonardo Da Vinci. Wykorzystał koncepcję łożyska kulkowego w latach 1498-1500, aby zmniejszyć tarcie między dwiema płytami, które stykałyby się ze sobą w jego słynnym projekcie śmigła do helikoptera.
Rys. Projekt śmigła helikoptera autorstwa Leonarda Da Vinci, który uwzględnia wykorzystanie łożyska tocznego
Chociaż projekt helikoptera upadł jak balon z ołowiu, łożysko toczne to inna historia. 100 lat po projekcie Da Vinci, również Galileo Galilei wspomniał o wczesnej formie łożyska kulkowego. Jednak dopiero w 1792 roku złożono wniosek o patent na “nowoczesne” łożysko kulkowe i w 1794 roku przyznano go Walijczykowi Philipowi Vaughanowi. Łożysko toczne jest również jednym z pierwszych przedmiotów, które można było określić mianem “maszyny”.
2. Łożyska toczne w życiu codziennym
Drugą ciekawostką dotyczącą łożysk tocznych, o której być może nie słyszałeś, jest to, że można je spotkać dosłownie wszędzie. W istocie, łożyska są krytyczne dla tworzenia płynnego przepływu ruchu, a prawie wszystko, co ma ruchome części wymaga jakiejś formy łożyska.
Łożyska kulkowe w zabawkach
Wiele zabawek z kołami, których elementy toczą się lub obracają, ma łożyska kulkowe jako część swojej konstrukcji, na przykład dobrze znane fidget spinnery, deskorolki, rolki, zdalnie sterowane samochody itp. Łożyska w tych zabawkach zapewniają szybką, wydajną funkcjonalność i bezpieczeństwo.
Łożyska toczne w sprzęcie gospodarstwa domowego
Jak powstaje cykl wirowania w pralce lub obrót talerza w mikrofalówce? Zgadza się, również w to zadanie są zaangażowane łożyska toczne. Oba przykłady zastosowań wymagają łożysk kulkowych do prawidłowego działania. A drzwi lodówki czy brama garażowa? Również są wyposażone w łożyska, dzięki czemu łatwo otwierają się i zamykają na zawiasach. Innymi przykładami są miksery, wentylatory, klimatyzatory, piece grzewcze czy jacuzzi.
Fot. Polimerowe łożyska toczne igus® w mechanizmie napędowym pieca na pellet
3. Największe łożysko toczne na świecie
W 2017 roku poinformowano, że Huisman, globalny specjalista w dziedzinie rozwiązań dźwigowych, wiertniczych i podwodnych, w swoim zakładzie w Chinach, produkuje obecnie największe na świecie łożyska kulkowe. Te dwa łożyska o średnicy 30 m są przeznaczone do żurawi TMC, zaprojektowanych przez Huisman, które mają udźwig 10 000 ton i promień około 48 metrów.
W przeciwieństwie do tradycyjnych dźwigów TMC, które w swoim systemie obrotowym wykorzystują wózki lub duże koła, żurawie opracowane przez Huisman wykorzystują duże łożyska toczne własnej konstrukcji. Zaletą łożyska jest to, że pozwala ono na znaczną redukcję masy dźwigu.
4. Łożyska kulkowe wygrywają pierwszy wyścig rowerowy
W sierpniu 1869 roku, paryski mechanik rowerowy Jules Suriray opatentował zastosowanie promieniowego łożyska kulkowego, które opracował dla rowerów.
Nieco ponad trzy miesiące po tym, jak Suriray otrzymał patent, opracowane przez niego łożysko przeszło rygorystyczne i szeroko nagłośnione testy podczas pierwszego na świecie dużego wyścigu rowerowego. Ten inauguracyjny wyścig przebiegał na odcinku około 80 mil, pomiędzy Paryżem a Rouen, a jeden z uczestników – Anglik James Moore – jechał na rowerze z łożyskiem tocznym zamontowanym w powiększonym przednim kole.
Moore wygrał wyścig, a swój medal za pierwsze miejsce z pewnością zawdzięczał nowemu łożysku kulkowemu, które zostało zamontowane w jego rowerze.
Łożysko toczne – bez niego ani rusz…
Jak już przeczytałeś, łożysko toczne zadomowiło się w naszym życiu dość wcześnie i stało się integralną częścią naszej codzienności. A my w igus® specjalizujemy się w produkcji łożysk kulkowych xiros® wykonanych z polimeru. Nie wymagają one zewnętrznego smarowania, pracują wyjątkowo cicho, nie korodują i przekonują płynną pracą. To czyni je opłacalną alternatywą dla metalowych łożysk kulkowych.
Z przyjemnością pomożemy Ci w doborze i sprawdzimy, czy polimerowe łożyska toczne xiros® nadają się również do Twojego zastosowania.
Dowiedz się więcej o łożyskach tocznych xiros®
Odwiedź naszą stronę internetową i dowiedz się więcej o łożyskach tocznych igus®. Możesz również sprawdzić żywotność naszych łożysk kulkowych lub rolek prowadzących. A jeśli nadal nie znajdziesz odpowiedzi na wszystkie swoje pytania, napisz do naszej ekspertki, Moniki Korzeniowskiej (mkorzeniowska@igus.net), która rozwieje wszystkie Twoje wątpliwości.
