W tym artykule zdefiniujemy ślizgowe łożyska samonastawne. Opowiemy o tym, jak powstały, omówimy ich skład materiałowy, konstrukcję i zastosowania. Podpowiemy Wam również, jak dobierać łożyska samonastawne i na co zwracać uwagę podczas wyboru części.
Co sprawia, że łożysko jest samonastawne i ślizgowe?
Łożyska mogą pośredniczyć w tarciu na dwa główne sposoby: poprzez części mechaniczne, takie jak kulki, które się toczą, np. w łożyskach kulkowych. Lub poprzez części wykonane z tworzyw sztucznych, które mogą zawierać smary stałe, eliminujące potrzebę zewnętrznego smarowania i zapobiegające uszkodzeniu części. Ten ostatni mechanizm jest tym, co określa się mianem łożyska ślizgowego.
Samonastawność odnosi się do faktu, że łożysko może obsługiwać różne rodzaje ruchu, takie jak wahliwość, oscylacja i ruch liniowy, a nie tylko osiowy w przypadku wału obrotowego. Kluczem jest tutaj to, że coś musi być utrzymywane w zalecanej równowadze. W poziomie, pionie lub płaszczyźnie. Jeśli tego wyrównania lub kąta nie będziemy w stanie utrzymać idealnie, konstrukcja łożyska samonastawnego skompensuje ten ruch, co zapobiegnie nadmiernemu tarciu, a maszyna będzie mogła dalej działać bez awarii.
Dlatego też samonastawne łożysko ślizgowe, to łożysko bez części mechanicznych, które kompensuje niewspółosiowość w układzie łożyskowym.
Łożyska samonastawne składają się z dwóch elementów. Jednym z nich jest wewnętrzna czasza kulista. Wał lub wrzeciono przechodzi przez wnętrze czaszy zamontowanej z kolei w większym elemencie zwanym obudową, która może mieć różne konstrukcje. Niektóre elementy wewnętrzne można wyjąć. Inne są zamontowane na stałe.
Konstrukcje łożysk ślizgowych samonastawnych
W celu dostosowania do różnych zastosowań, samonastawne łożyska ślizgowe występują w różnych wersjach. Łączy je to, że wszystkie w jakiś sposób kompensują niewspółosiowość. Różnią się kształtem elementu wewnętrznego i obudowy.
Z jakich materiałów wykonuje się są samonastawne łożyska ślizgowe igubal®?
Części składowe łożysk samonastawnych igubal® wykonujemy z różnych materiałów, zazwyczaj z plastiku lub metalu. Obie części mogą być więc plastikowe, jak widać na zdjęciach powyżej, metalowe lub mogą być kombinacją tych materiałów – inny materiał dla elementu wewnętrznego, inny dla obudowy. Czasami dołączana jest wkładka z metalu lub tworzywa sztucznego, która wzmacnia wytrzymałość lub poprawia elastyczność większej konstrukcji.
Plastikowe łożyska przegubowe mogą mieć wiele zalet w porównaniu z ich metalowymi odpowiednikami. Zapoznaj się z infografiką “Metal vs igus®”, aby dowiedzieć się o kluczowych korzyściach samonastawnych łożysk ślizgowych.
Gdzie znajdują zastosowanie łożyska samonastawne?
- przemysł spożywczy,
- przemysł opakowaniowy,
- przemysł ciężki,
- przemysł motoryzacyjny,
- przemysł energii odnawialnej,
- urządzenia fitness,
- automatykę.
Skąd się wzięły samonastawne łożyska ślizgowe?
Samonastawne łożyska ślizgowe pochodzą od swoich metalowych odpowiedników (zwanych po prostu łożyskami samonastawnymi) wynalezionych w 1838 roku przez Jamesa Nasmytha. Wynalazca zauważył, że obracające się wały byłyby nierówno umieszczone wewnątrz łożysk nośnych na każdym końcu. Nierówne umieszczenie spowodowane było przypadkową “zmianą poziomu podparcia łożysk”, montażem w ciemnych lub trudnodostępnych miejscach. To właśnie dwa ostatnie przypadki doprowadziłyby do nierównomiernego montażu (obecnie, uznaje się również, że winne mogą być także wyginające się wały). W takich sytuacjach doszłoby do zwiększonego tarcia, nagrzewania się, a nawet pożarów.
Aby rozwiązać ten problem, James Nasmyth wynalazł samonastawne łożysko metalowe. Jeśli system napotka niewspółosiowość, łożysko kompensuje ten błąd, umożliwiając przesunięcie w kierunkach ruchu bez uszkodzenia obudowy lub uzyskania nadmiernego tarcia. Kompensacja ruchu obejmuje ruch oscylacyjny (z boku na bok, w górę i w dół) oraz liniowy (z przodu do tyłu).
Łożyska wahliwe przeszły długą drogę od 1838 r., ponieważ dostępnych jest teraz więcej opcji materiałowych i konstrukcyjnych, w tym wysokowydajne polimerowe czasze kuliste i obudowy, które są samosmarujące, odporne na korozję, lekkie i bezobsługowe.
Masz pytania? Napisz do nas
Chcesz dowiedzieć się, czy elementy z tworzyw sztucznych przyniosą korzyści Twojej aplikacji? Napisz na adres amroczek@igus.net, a nasz ekspert od łożysk samonastawnych, Artur Mroczek, chętnie pomoże w wyborze odpowiedniego rozwiązania.
